-
1 pila
1.pīla, ae, f. [perh. for pisula, from root pis-; v. pinso, piso], a mortar (syn. mortarium):2.pila, ubi triticum pinsant,
Cato, R. R. 14; Ov. Ib. 573:zeae granum tunditur in pilā ligneā,
Plin. 18, 11, 29, § 112:si contuderis stultum in pilā,
Vulg. Prov. 27, 22: sal sordidum in pilā pisatum, Paul. ex Fest. p. 158 Müll.pīlă, ae, f. [for pigla, from root pag-, pig-, of pango, pe-pig-i, q. v.], a pillar (syn. columna): pila, quae parietem sustentat, ab opponendo dicta est, Paul. ex Fest. p. 204 Müll.:II.locavit pilas pontis in Tiberim,
Liv. 40, 51:salax taberna a pileatis nona fratribus pila, of the temple of Castor and Pollux,
Cat. 37, 1: nulla taberna meos habeat neque pila libellos, i. e. they are not to be publicly sold (as the booksellers had their stalls around the pillars of public buildings), Hor. S. 1, 4, 71; Vitr. 6, 11:pilas operibus subdere,
Sen. Q. N. 6, 302; Plin. 11, 10, 10, § 23; Mart. 7, 61, 5.—Transf., a pier or mole of stone:3.saxea,
Verg. A. 9, 711; Vitr. 5, 12; Suet. Claud. 20; Sil. 4, 297.pĭla, ae ( gen. sing. pilaï, Lucr. 5, 713; 720; 726), f. [etym. dub.; perh. akin to Gr. pallô, brandish; Lat. pellere, drive; v. Corss. 1, 525 sqq.], a ball, playing-ball (syn. follis).I.Lit.: pilā expulsim ludere, Varr. ap. Non. 104, 29:II.di nos quasi pilas homines habent,
Plaut. Capt. prol. 22; id. Most. 1, 2, 73:pilae studio teneri,
Cic. de Or. 3, 23, 88; Hor. S. 1, 5, 49:cum lapsa e manibus fugit pila,
Verg. Cir. 149, Prop. 3, 12 (4, 13), 5:pila cadit aut mittentis vitio, aut accipientis... (pila) jactata et excepta,
Sen. Ben. 2, 17, 3:pilam scite et diligenter excipere... apte et expedite remittere,
id. ib. 2, 32, 1:pilam repetere, quae terram contigit,
Petr. 27:reddere pilam,
Mart. 14, 46, 2. There were four sorts of pilæ:trigonalis, paganica, follis, harpastum.—Prov.: mea pila est,
I have the ball, I have caught it, I've won, Plaut. Truc. 4, 1, 7:claudus pilam,
Cic. Pis. 28, 69;v. claudus: Fortunae pila,
the foot-ball of fortune, Aur. Vict. Epit. 18.—Transf.A.The game of ball:B.quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae,
Cic. Arch. 6, 13.—Of any thing round, a ball or globe of any material:C.pilae lanuginis,
Plin. 12, 10, 21, § 38:scarabaei e fimo ingentes pilas aversi pedibus volutant,
id. 11, 28, 34, § 98.—Of the globe of the earth (ante-class.): in terrae pila, Varr. ap. Non. 333, 25.—The ancients made use of a glass or crystal ball filled with water as a burning-glass:cum addită aquā vitreae pilae sole adverso in tantum excandescunt, ut vestes exurant,
Plin. 36, 26, 67, § 199; 37, 2, 10, § 28.—The Roman ladies carried a crystal or amber ball to keep their hands cool, Prop. 2, 18, 60 (3, 18, 12); Mart. 11, 8.—Of the ball or lump of earth which adheres to the roots of a bush when torn up, Col. 5, 9. —Of the ballots or bails used by judges in voting, Prop. 4 (5), 11, 19; Ascon. Argum. Milon. fin. —Of stuffed balls or human figures: pilae et effigies viriles et muliebres ex lanā Compitalibus suspendebantur in compitis. quod hunc diem festum esse deorum inferorum quos vocant Lares, putarent: quibus tot pilae, quot capita servorum; tot effigies, quot essent liberi. ponebantur, ut vivis parcerent et essent his pilis et simulacris contenti, Paul. ex Fest. p. 239 Müll. Bulls were baited by throwing similar stuffed figures at their heads, Mart. Spect. 19, 2:quantus erat cornu, cui pila taurus erat!
id. ib. 9;hence, sed cui primus erat lusor dum floruit aetas, Nunc postquam desiit ludere prima pila est,
id. ib. 10, 86. As these effigies were usually torn by the throwing, the term is also applied to a torn toga, Mart. 2, 43, 6.—In partic.:pilae Nursicae, i. e. rapae rotundae,
Mart. 13, 20, 2. -
2 pila [3]
3. pila, ae, f. (2. pilus, Haar), der Ball, I) eig., Spielball, pilā ludere, Ball spielen, Cic. u. Val. Max.: pilarum lusores, Firm.: pilas numerare, Sen. u. Petron. – Sprichw., claudus pilam, wenn man von etwas nicht recht Gebrauch machen kann, Cic. Pis. 69: mea pila est, der Ball ist mein, ich habe gewonnen, Plaut. truc. 706: Fortunae pila, Spielball des Glücks, Aur. Vict. epit. 18, 3. – meton., der Ball = das Ballspiel, quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae, Cic. Arch. 13. – II) übtr., alles Runde, der Ball, Knäuel, runde Haufen, die Kugel, A) im Allg.: terrae, Erdball, Erdkugel, Varro: lanuginis, Plin.: pilae Nursinae = rapa rotunda, Mart. – B) insbes.: 1) eine Seifenkugel, pilae Mattiacae, Mart. 14, 27. – 2) ein Kügelchen zum Abstimmen der Richter, Prop. 4, 11, 20. Ascon. argum. Cic. orat pro Mil. §. 18 ed. Halm. – 3) eine ausgestopfte Menschenfigur, mit der man bei Stiergefechten zur Kurzweil die Stiere reizte, ein Strohmann, Mart.: weil sie gew. von den Stieren zersetzt wurden, dah. übtr., noluerit dici quam pila prima suam, von einem zerrissenen Rocke, Mart. 2, 43, 6. – / arch. Genet. pilai, Lucr. 5, 711 (713).
-
3 pila
- voir hors site pila. [st1]1 [-] pīla, ae, f. [*pigla → pag-, pig- → pango]: pilier, colonne, pile (d'un pont). [st1]2 [-] pĭla, ae, f.: - [abcl][b]a - balle (pour jouer), paume. - [abcl]b - tout objet rond: boule, pelote, globe (de la terre), sphère... - [abcl]c - môle, digue. - [abcl]d - mannequin (pour exciter les taureaux).[/b] - di nos quasi pilas homines habent, Plaut. Capt. prol. 22: les dieux nous considèrent comme des balles, les dieux se jouent de nous. - mea pila est, Plaut. Truc. 4.1.7: j'ai la balle, j'ai gagné. - claudus pilam, Cic. Pis. 28.69: boiteux incapable de lancer la balle, un incapable. - pilam repetere, quae terram contigit, Petr. 27: reprendre la balle qui est tombée à terre. [st1]3 [-] pīla, ae, f. [*pisula --] pinso, piso]: mortier (à piler), auge à foulon. [st1]4 [-] Pila, ae, f.: Pila (quartier de Jérusalem).* * *- voir hors site pila. [st1]1 [-] pīla, ae, f. [*pigla → pag-, pig- → pango]: pilier, colonne, pile (d'un pont). [st1]2 [-] pĭla, ae, f.: - [abcl][b]a - balle (pour jouer), paume. - [abcl]b - tout objet rond: boule, pelote, globe (de la terre), sphère... - [abcl]c - môle, digue. - [abcl]d - mannequin (pour exciter les taureaux).[/b] - di nos quasi pilas homines habent, Plaut. Capt. prol. 22: les dieux nous considèrent comme des balles, les dieux se jouent de nous. - mea pila est, Plaut. Truc. 4.1.7: j'ai la balle, j'ai gagné. - claudus pilam, Cic. Pis. 28.69: boiteux incapable de lancer la balle, un incapable. - pilam repetere, quae terram contigit, Petr. 27: reprendre la balle qui est tombée à terre. [st1]3 [-] pīla, ae, f. [*pisula --] pinso, piso]: mortier (à piler), auge à foulon. [st1]4 [-] Pila, ae, f.: Pila (quartier de Jérusalem).* * *Pila, pilae, priore prod. Plin. Un mortier à piler quelque chose.\Pila. Plin. Un pilier.\Pilae lapideae. Budaeus. Piliers, ou jambes de pierres, Piles.\Pilae. Vitruuius. Des bastardeaulx, ou piles, ou moles, ou digues, ou tursies qu'on fait en l'eaue pour rompre l'impetuosité du flot, et pour resister contre l'eaue.\Pila, priore correpta. Plautus. Une pile, ou plotte à jouer, ou esteuf.\Pila ludere. Cic. Jouer à la paulme.\Pila lanuginis. Plin. Une plotte, ou plotton de, etc. -
4 pila
1. pīla, ae, f. (synkop. aus pisula, v. piso), ein Gefäß zum Stampfen, a) ein Mörser Cato, Ov. u.a. – b) ein Trog der Walker, pila fullonica, Cato r. r. 10, 5 u. 14, 2.————————2. pīla, ae, f. (synkop. aus pigula, v. pango, pepigi), der Pfeiler, Nep.: loco, qui nunc Pila Horatia appellatur, Liv.: nulla meos habeat pila libellos, sollen nicht öffentl. (an den Pfeilern, wo die Buchhändler feilhalten) verkauft werden, Hor.: kollekt., steinerne Pfeiler, die man zur Bildung eines Dammes ins Meer hinabsenkte, die Dammpfeiler, Sil. 4, 297: saxea pila, Verg. Aen. 9, 711: in pilis, Sen. ep. 77, 1.————————3. pila, ae, f. (2. pilus, Haar), der Ball, I) eig., Spielball, pilā ludere, Ball spielen, Cic. u. Val. Max.: pilarum lusores, Firm.: pilas numerare, Sen. u. Petron. – Sprichw., claudus pilam, wenn man von etwas nicht recht Gebrauch machen kann, Cic. Pis. 69: mea pila est, der Ball ist mein, ich habe gewonnen, Plaut. truc. 706: Fortunae pila, Spielball des Glücks, Aur. Vict. epit. 18, 3. – meton., der Ball = das Ballspiel, quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae, Cic. Arch. 13. – II) übtr., alles Runde, der Ball, Knäuel, runde Haufen, die Kugel, A) im Allg.: terrae, Erdball, Erdkugel, Varro: lanuginis, Plin.: pilae Nursinae = rapa rotunda, Mart. – B) insbes.: 1) eine Seifenkugel, pilae Mattiacae, Mart. 14, 27. – 2) ein Kügelchen zum Abstimmen der Richter, Prop. 4, 11, 20. Ascon. argum. Cic. orat pro Mil. §. 18 ed. Halm. – 3) eine ausgestopfte Menschenfigur, mit der man bei Stiergefechten zur Kurzweil die Stiere reizte, ein Strohmann, Mart.: weil sie gew. von den Stieren zersetzt wurden, dah. übtr., noluerit dici quam pila prima suam, von einem zerrissenen Rocke, Mart. 2, 43, 6. – ⇒ arch. Genet. pilai, Lucr. 5, 711 (713). -
5 pīla
pīla ae, f [PAC-], a pillar: ubi spatium inter muros... pilae interponuntur, Cs.: locavit pilas pontis in Tiberim, L.: Nulla meos habeat pila libellos, i. e. book-stall (where books were displayed on pillars), H.— A pier, mole: saxea, V.* * *Iball (play/decorative); sphere; mortar, vessel in which things are poundedIIsquared pillar; pier, pile; low pillar monument; funerary monument w/cavity -
6 pila
pila ae, f [1 PAL-], a ball, playing-ball: pilā lippis inimicum ludere, H.: picta, O.: quantum alii tribuunt pilae, the game of ball.—Prov., see claudus.— A ballot (used by judges), Pr.* * *Iball (play/decorative); sphere; mortar, vessel in which things are poundedIIsquared pillar; pier, pile; low pillar monument; funerary monument w/cavity -
7 pila
I pīla, ae f. [из *. pisula от piso] II pīla, ae f. [предпол. из pigula от pango ]1) столб, свая ( locare pilas pontis in Tiberim L); столб у книжных лавок (для объявлений о поступивших в продажу изданиях) (nulla meos habeat p. libellos H)2) каменная плотина, мол (p. saxea V; p. impingitur ponto Sil)III pila, ae f.1)а) мяч ( ludere pilā C)claudus pilam (sc. ludebat) погов. C — хромой с мячом (о попытке, заранее обречённой на неудачу)mea p. est погов. Pl я — выиграл (победа за мной)terrae p. Vr — земной шарб) шарообразный плод репы ( pilae Nursinae M) или кусок мыла ( pilae Mattiacae M)2) клубок ( lanuginis PM)4) человеческое чучело, которым дразнили быков MIV pīla pl. к pilum -
8 pīla
-
9 allido
al-līdo, līsī, līsum, ere [ laedo ]1) бросать с силой, швырять, ударять ( aliquid pilae — dat. Lcr; clipeos in latus Cld; allidi ad scopulos Cs)virtutem a. Sen — утратить отвагу2) pass. allidi терпеть неудачу (крушение), быть разбитым ( in damnationibus C) -
10 angularis
-
11 factor
ōris m. [ facio ]мастер (doliorum, cuparum Pall); создатель ( mundi Lact); виновник ( sceleris Dig)(sc. uvarum) винодел Cato(sc. olei) маслобойщик Cato(sc. pilae) играющий в (отбивающий) мяч Pl -
12 lusio
-
13 reticulum
rēticulum, ī n. [demin. к rete ]1) сетка, сеточка Sen; корзинка (сумка) из сетки C, H, J; головная сетка Pt, J4) анат. сальник (r. jecoris Vlg) -
14 rotunditas
rotunditās, ātis [ rotundus ]округлость, шарообразность (pĭlae Sen; caeli Aug); перен. закруглённость ( verborum Macr) -
15 vibro
āvī, ātum, āre1) приводить в движение, шевелить, качать, колебать, извивать2) med.-pass. дрожать, трепетать ( vibrantur membra O)3) встряхивать, трясти, сотрясать ( viscera T); потрясать, размахивать ( hastas C); бросать, метать, кидать с размаху (jaculum O; fulmina Cld)vibrātus ab aethĕre fulgor V — молния, пущенная из эфираv. truces iambos Ctl — бросать жестокие ямбыoratio incitata et vibrans C — взволнованная, пламенная речьsententia vibrans Q, Pt — яркая мысль4) завивать5) дрожать, отдаваться (эхом) ( in auribus alicujus Sen)ejusmodi fabulae vibrabant, quum... Pt — вот какие слышались разговоры, как вдруг...6)а) извиваться, быстро шевелитьсяб) мелькать, быстро перелетать ( pilae inter manūs vibrabant Pt)7) искриться, отливать, переливаться, сверкать, мерцатьmare, quā a sole collucet, albescit et vibrāt C — море там, где оно озаряется солнцем, ослепительно блестит и искритсяtela lato vibrantia ferro O — копья, сверкающие широкими железными наконечниками -
16 allido
al-līdo (ad-līdo), līsī, līsum, ere (ad u. laedo), etwas mit Gewalt an etwas anstoßen, anwerfen, anschleudern, anschlagen, I) eig.: alqm ad saxa, Att. fr.: clipeos in latus, Claud.: alqd pilae, am Pfeiler, Lucr.: allidi ad scopulos, Caes. – absol., allidi, zu Boden geschlagen od. geschleudert werden, v. Gewächsen, Col. 4, 20, 2: v. kleinen Kindern, Lact. 4, 21, 4. – II) übtr., mit etw. zu Schaden kommen, virtutem, Sen. de tranq. 3, 15. – dah. allidi = eine Schlappe bekommen, d.i. nicht ohne Schaden wegkommen, in quibus (damnationibus) me perlubente Servius allisus est, ceteri conciduntur, Cic. ad Q. fr. 2, 6, 6: cum sit colluctandum cum eo (sc. agro), allidi dominum, Col. 1, 3, 9.
-
17 angularis
angulāris, e (angulus), winkelig, eckig, lapis, der gerade Winkel hat, quadratisch ist, Cato u. Eccl.: pilae, Eckpfeiler, Vitr.: columnae, Vitr.: figura, linea, Boëth. – Subst., a) angulāris, is, m., ein viereckiges Gefäß, Apic. 5, 194 u. 206; 7, 265. – b) angulāria, ium, n., das Winkelmaß, Vulg. Iesai. 44, 13.
-
18 convolvo
con-volvo, volvī, volūtum, ere, I) fortwälzen, fortrollen, fortwickeln, u. im Kreise herumrollen, umrollen, a) übh.: turbines rapta convolvunt, Sen.: sol se convolvens, Cic.: quem propter convolvitur Ales (Schwan als Gestirn), Cic. fr.: mare convolvit gentes, reißt fort, schwemmt fort, Lucan.: onera inaequaliter convoluta, unordentlich durcheinander gewälzte, Sen. – m. ex u. Abl., ignis semina e nubibus c. (v. den Winden), Lucr.: m. in u. Akk., in lucem (ans Tageslicht) lubrica terga (von der Schlange), Verg.: convoluta cornua arietum in anfractum, ganz gekrümmt, Plin. – übtr., Gallograeciam quoque Syriaci belli ruina convolvit, reißt mit sich od. nach sich, Flor. 2, 11, 1. – b) insbes., eine Schriftrolle fortrollen, weiterrollen, magnam partem libri, überschlagen, Sen. contr. 10. prooem. § 8. – II) bewickeln = umwickeln, testudo convoluta omnibus rebus, quibus ignis iactus et lapides defendi possent, Caes. b. c. 2, 2, 4: spartum convolutum osseis iligneisve conamentis, Plin. 19, 27. – III) zusammenrollen, -wickeln, culmum siccatum in manipulos c., Plin. 18, 300. – u. Passiv convolvi medial, sich zusammenwickeln, -winden, in multiplicem orbem (v. einer Schlange), Val. Max.: in formam pilae (v. Igel), Plin.: dracones in semet convoluti, Plin.: crines convoluti ad verticem capitis, Varro LL. 7, 44.
-
19 factor
factor, ōris, m. (facio), der Verfertiger, Schöpfer, Urheber, I) im allg.: doliorum, Pallad.: armorum, Waffenschmied, Cassiod. (vgl. armifactor): sceleris, der Täter, ICt. – bes. v. Gott, der Schöpfer, rerum, mundi, Lact.: verb. factor altorque viventium, Lact.: im Zshg. bl. factor, Eccl. – II) insbes.: A) (sc. uvarum) der Kelterer, Cato r. r. 13, 1. – u. (sc. olei) der Ölpresser, Ölmacher, Cato r. r. 66, 1 u. 67, 1. – B) (sc. pilae) der den Ball schlägt oder, nach der Spielersprache, ihn macht (Ggstz. dator), Plaut. Curc. 297 (Schöll factrici).
-
20 indoctus
in-doctus, a, um, nicht unterrichtet, ungelehrt, ungebildet (ohne wissenschaftliche Bildung), ungeschickt, griech. ἀμαθής, a) v. Menschen, Cornif. rhet., Cic. u.a.: tiro et indoctus (Ggstz. exercitatus et doctus), Sen.: Themistocles cum in epulis recusaret lyram, habitus est indoctior, Cic.: Plur. subst., docti indoctique, Augustin.: indoctiores (Ggstz. doctiores), Augustin.: indoctissimi (Ggstz. doctissimi), Cic. – m. Genet., pilae discive, Hor. de art. poët. 380: Tiro haudquaquam rerum litterarumque veterum indoctus, Gell. 7, 3, 8: mit allg. Acc., homo pleraque alia non ind., Gell. 9, 10, 5. – m. Infin., iuga ferre nostra, Hor. carm. 2, 6, 2. – b) übtr., v. Lebl.: manus, Quint.: mores, Plaut.: brevitas, Quint.: errores, Val. Max.: canet indoctum, kunstlos, Hor.
См. также в других словарях:
Pilae Stacks — are stacks of pilae tiles, square thin tiles, that were used in Roman times for the underfloor heating system, common in Roman bathhouses, called the hypocaust. The idea of the Pilae Stacks is that the floor is lifted allowing air to freely move… … Wikipedia
PILAE Aeoliae — vide supra Aeoliae Pilae … Hofmann J. Lexicon universale
pilae — pi·lae (piґle) [L.] genitive and plural of pila … Medical dictionary
Knemidokoptes pilae — Systematik Unterordnung: Hornmilben (Oribatida) Kohorte: Astigmatina Überfamilie: Analgoidea Familie: Epidermoptidae … Deutsch Wikipedia
ASINUS in Pilae lusu — vide infra Pila: in Testae, voce Testa … Hofmann J. Lexicon universale
PILA — I. PILA apici obelisci, in Campo Martio, addita a Manilio Mathematico, cuius vertice umbra colligeretur in ipsa pila, occurrit apud Plin. l. 36. c. 10. Ei (obelisco) qui est in Campo Divus Augustus addidit mirabilem usum, ad deprehendendas Solis… … Hofmann J. Lexicon universale
TRIGON seu TRIGONALIS — TRIGON, seu TRIGONALIS pila, unum ex quatuor pilarum apud Romanos generibus, parva erat, ita nuncupata vel a loco, ubi ea exercebatur, triangulari, in quo Vespasianum membra defricare solitum, valetudinis causâ, notat Sueton. c. 20. vel potius a… … Hofmann J. Lexicon universale
Oscilla — Oscillum in Athens. For the genus of marine molluscs, see Oscilla (gastropod). Oscilla, a word applied in Latin usage to small figures, most commonly masks or faces, which were hung up as offerings to various deities, ei … Wikipedia
Knemidokoptesräude — Als Knemidokoptesräude (Syn. Schnabelräude, Schnabelschwamm, Vogelräude, Krätze, Kalkbeinräude) wird eine Erkrankung bei Vögeln bezeichnet, welche durch Milben der Gattung Knemidokoptes verursacht wird. Inhaltsverzeichnis 1 Ätiologie 2… … Deutsch Wikipedia
PONS — an ex pendeo, quod velut in aere pendeat; an ex pontus, an ex pono, quia ad transeundum ponitur? proprie et communiter flumina iungit; atque e ligno, lapide, navibus, cadaveribus quoque nonnumquam, factus legitur. Eum sternendi facilis olim apud… … Hofmann J. Lexicon universale
Oscillum — de Atenas. Oscillum, en plural oscilla, es una palabra latina que se aplica a pequeñas figuras, sobre todo máscaras, que se colgaban como ofrenda a varias divinidades, en conexión con festivales y otras ceremonias. Se la considera un … Wikipedia Español